Mijn Studiezaal (inloggen) 1 films en geluidopnames
sorteren op:
0021 Collectie Fries Verzetsmuseum
Datering:
1990
Titel:
Tekens lâns de wei III
Maker:
Freark Smink (presentatie en samenstelling)
Opdrachtgever:
Omrop Fryslân
Samenvatting inhoud:
TV-programma gericht op scholieren.
Mei 1940 vielen de Duitsers binnen in Nederland, zij richten veel schade en vernielingen aan waarbij zo’n 2000 Nederlandse militairen omkwamen. Na vijf dagen gaf Nederland zich over. In 1941 had Hitler een groot deel van Europa ingenomen. Vooral Joden werden het slachtoffer, maar ook burgers werden aangehouden en verdwenen.
Het verzet hiertegen neemt toe. In Friesland vonden in het geheim wapendroppings plaats, door vliegtuigen uit Engeland. De verzetsgroepen oefenden met de wapens, zodat ze later overvallen konden uitvoeren op distributiekantoren om o.a. voedselbonnen te bemachtigen. De grootste overval was die in de gevangenis in Leeuwarden op 8 december 1944 waarbij 51 gevangenen werden bevrijd, zonder een schot te lossen.
In beeld komt een huiskamer in de Tweede Wereldoorlog, zonder televisie maar met een radio. De bezetter verbood radio’s, maar mensen verstopten hun radio en luisterden heimelijk naar Radio Oranje, uitgezonden vanuit Engeland.
Veel artikelen waren schaars maar mensen waren creatief. Om toch te kunnen roken verbouwde men tabaksplanten in de moestuin en verwerkte ze tot tabak. Kachels werden gestookt op hout omdat er een tekort was aan kolen.
De Duitsers eisten dat in het donker ramen goed verduisterd waren zodat Engelse bommenwerpers zich moeilijk konden oriënteren. Kachels werden gestookt op hout in plaats van kolen. Met behulp van een spinnewiel maakte men van schapenwol fijn garen om er truien en sokken van te breien.
Sommige mensen moesten onderduiken: op een zolder, achter een kast, onder de vloer via een luik onder een tafel. Onderduikers maakten ook gebruik van het spinnewiel.
Op Liauckemastate bij Sexbierum (Seisbierrum) was een verzetsgroep actief onder leiding van Rients Bruinsma. Zijn zoon Feike Bruinsma vertelt over de knokploeg, die uiteindelijk verraden werd door Frans Michon.
Mei 1940 vielen de Duitsers binnen in Nederland, zij richten veel schade en vernielingen aan waarbij zo’n 2000 Nederlandse militairen omkwamen. Na vijf dagen gaf Nederland zich over. In 1941 had Hitler een groot deel van Europa ingenomen. Vooral Joden werden het slachtoffer, maar ook burgers werden aangehouden en verdwenen.
Het verzet hiertegen neemt toe. In Friesland vonden in het geheim wapendroppings plaats, door vliegtuigen uit Engeland. De verzetsgroepen oefenden met de wapens, zodat ze later overvallen konden uitvoeren op distributiekantoren om o.a. voedselbonnen te bemachtigen. De grootste overval was die in de gevangenis in Leeuwarden op 8 december 1944 waarbij 51 gevangenen werden bevrijd, zonder een schot te lossen.
In beeld komt een huiskamer in de Tweede Wereldoorlog, zonder televisie maar met een radio. De bezetter verbood radio’s, maar mensen verstopten hun radio en luisterden heimelijk naar Radio Oranje, uitgezonden vanuit Engeland.
Veel artikelen waren schaars maar mensen waren creatief. Om toch te kunnen roken verbouwde men tabaksplanten in de moestuin en verwerkte ze tot tabak. Kachels werden gestookt op hout omdat er een tekort was aan kolen.
De Duitsers eisten dat in het donker ramen goed verduisterd waren zodat Engelse bommenwerpers zich moeilijk konden oriënteren. Kachels werden gestookt op hout in plaats van kolen. Met behulp van een spinnewiel maakte men van schapenwol fijn garen om er truien en sokken van te breien.
Sommige mensen moesten onderduiken: op een zolder, achter een kast, onder de vloer via een luik onder een tafel. Onderduikers maakten ook gebruik van het spinnewiel.
Op Liauckemastate bij Sexbierum (Seisbierrum) was een verzetsgroep actief onder leiding van Rients Bruinsma. Zijn zoon Feike Bruinsma vertelt over de knokploeg, die uiteindelijk verraden werd door Frans Michon.
Vervolg samenvatting inhoud:
Op 22 november 1943 vielen 50 Duitsers, NSB-ers en agenten de boerderij binnen. Zijn vader verstopte zich in het hooi op de zolder, twee onderduikers in de kelder werden afgevoerd en werden doodgeschoten. Het gezin kon later ontkomen, na de oorlog keerden ze terug op de boerderij.
In een gesprek met Rieka (Hendrika) de Jong vertelt ze over de activiteiten van haar vader die leider was van de verzetsgroep in Franeker (Frjentsjer) en van beroep aardappelhandelaar. Rieka bediende de geheime telefoon waarmee ze bijvoorbeeld anderen waarschuwde voor razzia’s.
Net voor de bevrijding van Friesland in april 1945, werden nabij Dongjum vijf mensen vermoord als wraakneming voor een poging van het verzet een vrouw uit te schakelen die gevaarlijke contacten had met Duitsers. Vijf willekeurige mensen uit de gevangenis in Leeuwarden werden meegenomen naar Dongjum en daar geëxecuteerd: P.A. Glastra van Loon, G.C. Tinkelenberg, J. Hijlkema, B. v.d. Pal, H. Röth.
Tot slot worden beelden getoond van de gedenktekens in Fryslân: Ferwert, Leeuwarden (Ljouwert), Grouw (Grou), Easterwâlde (Oosterwolde), Sint Nicolaasga (Sint Nyk), Bakkeveen (Bakkefean), Folsgare (Folsgeare), Appelscha (Appelskea), Raard, Gorredijk (De Gordyk), Bolsward (Boalsert), Woudsend (Wâldsein), Akkrum, Birdaard (Burdaard), Oudemirdum (Aldemardum), Damwoude (Damwâld), Sondel, Dokkum, Achlum, Veenwouden (Feanwâlden), Harlingen (Harns), Drachten, Menaldum (Menaam).
In een gesprek met Rieka (Hendrika) de Jong vertelt ze over de activiteiten van haar vader die leider was van de verzetsgroep in Franeker (Frjentsjer) en van beroep aardappelhandelaar. Rieka bediende de geheime telefoon waarmee ze bijvoorbeeld anderen waarschuwde voor razzia’s.
Net voor de bevrijding van Friesland in april 1945, werden nabij Dongjum vijf mensen vermoord als wraakneming voor een poging van het verzet een vrouw uit te schakelen die gevaarlijke contacten had met Duitsers. Vijf willekeurige mensen uit de gevangenis in Leeuwarden werden meegenomen naar Dongjum en daar geëxecuteerd: P.A. Glastra van Loon, G.C. Tinkelenberg, J. Hijlkema, B. v.d. Pal, H. Röth.
Tot slot worden beelden getoond van de gedenktekens in Fryslân: Ferwert, Leeuwarden (Ljouwert), Grouw (Grou), Easterwâlde (Oosterwolde), Sint Nicolaasga (Sint Nyk), Bakkeveen (Bakkefean), Folsgare (Folsgeare), Appelscha (Appelskea), Raard, Gorredijk (De Gordyk), Bolsward (Boalsert), Woudsend (Wâldsein), Akkrum, Birdaard (Burdaard), Oudemirdum (Aldemardum), Damwoude (Damwâld), Sondel, Dokkum, Achlum, Veenwouden (Feanwâlden), Harlingen (Harns), Drachten, Menaldum (Menaam).
Bronformaat:
Video
Kleur:
Kleur en zwart-wit
Geluid:
Ja
Duur:
25:20 minuten
Collectie:
Fries Verzetsmuseum
Organisatie: Fries Film en Audio Archief
laatste wijziging 30-10-2023
1 gedigitaliseerd
